شرایطی را تصور کنید که در هنگام قدم زدن در پارک، می توانید با گوشی هوشمند خود صدای پرندگان را رمزگشایی کنید و بفهمید که آنها چه صحبت هایی با هم می کنند! یا تصور کنید که به تور آفریقا رفته اید و می توانید صحبت های فیل ها و شیرهای آفریقایی را متوجه شوید! در نگاه اول این شرایط دور از ذهن و حتی محال به نظر می رسد؛ اما باید به شما بگوییم که شاید خیلی زودتر از آنچه که تصورش را می کنید، بتوانید در چنین دنیایی زندگی کنید! بله، هوش مصنوعی می تواند به زودی رؤیای صحبت کردن با حیوانات را برای بشر به واقعیت تبدیل کند.
شرایطی را که توصیف کردیم، بخشی از اهداف پیش روی «پروژه گونه های زمین» یا Earth Species Project (ESP) است. ESP یک پروژه مستقل است که توسط Aza Raskin (یکی از مؤسسان موزیلا) و Britt Selvitelle (یکی از اعضای تیم مؤسس توییتر) راه اندازی شده است. هدف این پروژه، رمزگشایی از ارتباطات غیر انسانی با کمک هوش مصنوعی است.
مسلماً درک درونی ترین افکار گربه تان وقتی در حال نوازش او هستید، می تواند فوق العاده جذاب باشد! اما مزایای این تکنولوژی فراتر از این موضوعات است و صرفاً به رمزگشایی صحبت های سگ شما با سگ همسایه در هنگام پیاده روی محدود نمی شود. در واقع توانایی رمزگشایی از صحبت های حیوانات می تواند به بشر در حفظ محیط زیست خود و سیاره زمین کمک های شایانی بکند.
رمزگشایی ارتباطات حیوانات می تواند به توسعه ابزارهایی منجر شود که به تحقیقات حفاظتی با روش های غیر تهاجمی کمک می کنند. دانشمندان می توانند با بهره بردن از این فناوری، حقایقی را که تا به امروز همانند یک راز باقی مانده بودند، کشف کنند و به درک جدیدی از زندگی حیوانات برسند. با به سرانجام رسیدن پروژه ESP، دانشمندان می توانند نحوه شکار کردن، غذا خوردن، برقراری رابطه و نگرش گونه های مختلف حیوانات به دنیای اطراف خود را بررسی کنند و چه بسا به نتایج حیرت انگیزی نیز دست یابند!
آیا یک گربه وحشی واقعاً می داند انسان چیست؟ آیا فیل از حافظه طولانی مدت بهره می برد و می تواند داستان های زندگی اش را برای بچه هایش تعریف کند؟ آیا قناری در قفس واقعاً در حال آواز خواندن است یا دارد با صدای بلند نارضایتی خودش را از زندانی بودن فریاد می زند؟ فهم تمام اینها به زودی با هوش مصنوعی ممکن خواهد شد.
تکنیک های ماشین لرنینگ می توانند داده های بیوآکوستیک را جمع آوری کنند و پس از رمزگشایی، آنها را به زبان های انسانی ترجمه نمایند. همان طور که اشاره شد، این اطلاعات می توانند برای تحقیقات علمی در مورد گونه های مختلف جانوری و تلاش های مربوط به حفظ محیط زیست مورد استفاده قرار گیرند.
اما این فناوری به همان اندازه که هیجان انگیز به نظر می رسد، سخت هم هست! بخش عظیمی از این پروژه بر مدل های زبانی بزرگ استوار شده است؛ دقیقاً شبیه به مدل هایی که چت بات های هوش مصنوعی Google Bard و ChatGPT از آنها قدرت می گیرند. این ابزارهای مولد هوش مصنوعی تسلط زیادی بر زبان انسان دارند و می توانند با بهره بردن از قابلیت های ماشین لرنینگ، با سبک ها و لحن های مختلف به پرسش های انسان پاسخ دهند.
مدل های زبانی بزرگ در طول مراحل آموزش، در معرض حجم عظیمی از داده ها قرار می گیرند. این مدل ها ورودی های مختلفی را برای درک روابط و ارتباطات بین کلمات و معانی آنها دریافت می کنند و از این ورودی ها در راستای آموزش و تمرین خود بهره می برند. این داده های ورودی می تواند از منابع مختلفی شامل وب سایت ها، کتاب ها، مقالات تحقیقاتی و... تشکیل شده باشد. سپس این مدل های زبانی در اختیار مربیان انسانی قرار می گیرند. مربیان با این مدل ها گفتگو می کنند و به آنها کمک می کنند تا مفاهیم مختلف را یاد بگیرند و با احساسات انسانی آشنا شوند. در نهایت مدل های زبانی بزرگ شیوه سخن گفتن و بیان احساسات از طریق زبان را فرا می گیرند.
تمامی این مراحل طی شده است تا شما امروز بتوانید از ChatGPT سؤال هایتان را بپرسید و از او بخواهید با احساسات شما همراه باشد. البته این ربات، ذاتاً قادر به احساس همدلی نیست، اما می تواند به خوبی آن را تقلید کند.
برای انسان، زبان سیستمی از کلمات و اصوات است که اگرچه در هر منطقه متفاوت است، اما می تواند ارتباط بین مردم را امکان پذیر کند. از آنجایی که هوش مصنوعی ساخته شده بر مبنای هوش انسان است، ایجاد یک مدل مصنوعی که بتواند زبان طبیعی را پردازش کند بسیار آسان تر از انجام همین کار برای ارتباطات حیوانات است.
بزرگترین چالشی که ESP در تلاش برای رمزگشایی ارتباطات حیوانات با آن مواجه است، فقدان داده های اساسی است. هیچ زبان نوشتاری حیوانی برای آموزش مدل وجود ندارد. علاوه بر این، فرمت های ارتباطی متفاوت بین گونه های مختلف حیوانات چالش دیگری را ایجاد می کند.
در حال حاضر ESP مشغول جمع آوری اطلاعات از حیوانات وحشی و اسیر در سراسر جهان است. محققان در حال ضبط ویدئو و صداها و اضافه کردن توضیحاتِ زیست شناسان به آنها هستند. این داده ها اولین گام ها برای ایجاد مدل های پایه برای طیف وسیعی از گونه های جانوری را تشکیل می دهند.
از اینترنت اشیاء (IoT) نیز می توان برای گسترده تر کردن این دیتاها برای گونه های مختلف حیوانات کمک کنند. در این راستا دوربین های نه چندان گران قیمت و دستگاه های ضبط ویدئو می توانند به زیست شناسان کمک کنند تا بدون نیاز به نزدیک شدن بیش از حد به حیوانات، رفتارها و صداهای آنها را جمع آوری نمایند. سپس می توان این اطلاعات را با ابزارهای هوش مصنوعی تجزیه و تحلیل کرد تا معانی رفتارها و اشکال ارتباطی حیوانات رمزگشایی شوند.
راسکین، یکی از بنیان گذاران ESP، معتقد است که دستیابی به فناوری مورد نیاز برای رمزگشایی صداهای حیوانات و ایجاد صداهای مولد حیوانی نزدیک است: «ما فکر می کنیم که در 12 تا 36 ماه آینده، بتوانیم به فناوری رمزگشایی ارتباطات حیوانات دست پیدا کنیم».
پس به نظر می رسد کم کم باید خودمان را برای زندگی در یک دنیای جدید آماده کنیم؛ دنیایی که احساسات و عواطف حیوانات نیز در آن سهیم خواهد بود!
منبع: zdnet
