از نظر بسیاری از افراد، لپ تاپ ها محبوبیت بیشتری نسبت به کامپیوترهای رومیزی دارند؛ چرا که استفاده از آنها محدودیت های مکان را از بین می برد و به کاربر آزادی عمل بیشتری می دهد. کاربران می توانند بدون وابستگی به میز کار خود، در هر فضای دلخواهی به استفاده از لپ تاپ خود بپردازند. امکان به انجام رساندن کارهایتان در هر نقطه ای از منزل یا دفتر کار و یا حتی در سفر نیز توسط این دستگاه ها فراهم می گردد.
اما نکته مهم این جاست که قابل حمل بودن لپ تاپ ها گاهی اوقات باعث می شود که برخی از کاربران از آنها در موقعیت های نامناسبی استفاده کنند که منجر به آسیب به ستون فقرات یا گردن آنها خواهد گشت. شاید این راحتی در هنگام کار با لپ تاپ در ابتدا احساس رضایت و راحتی ایجاد کند، اما نباید فراموش کرد که بی توجهی به اصول ارگونومی می تواند خسارت های جبران ناپذیری به سلامت جسم افراد وارد نماید.
ارگونومی چیست؟
ارگونومی محل کار، علم تلفیق کار و تقاضای شغلی و نیازهای انسانی است که باعث بهبود شرایط کار می گردد. وقتی خواسته های شغلی خارج از توانایی افراد باشد، در معرض خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی قرار می گیرند.
کاربران لپ تاپ ها نیز ممکن است از ابتدا از این بیماری ها رنج ببرند. در سال های گذشته، تعدادی از دستورالعمل های طراحی ارگونومی نوشته شده و همه خواستار جدایی اتصال صفحه کلید با نمایشگر در لپ تاپ ها بودند. دلیل آن واضح است؛ اگر صفحه کلید در موقعیت بهینه برای کاربر باشد، صفحه نمایش مناسب نیست و اگر نمایشگر در موقعیت درستی قرار بگیرد، صفحه کلید با مشکل روبه روست. در نتیجه، لپ تاپ ها از الزامات طراحی ارگونومیک فعلی مستثنی هستند (مدل های مجهز به نمایشگرهای لمسی نیز با مشکلاتی مواجه می باشند). به این ترتیب، باید یاد بگیریم که چگونه هنگام استفاده از این دستگاه های پرکاربرد، از بروز ناراحتی های اسکلتی عضلانی جلوگیری کنیم.
در ادامه توصیه های مفیدی را بیان می کنیم که می توانند در این راستا راه گشا باشند.
وضعیت صحیح نشستن در هنگام استفاده از لپ تاپ
- حین کار با لپ تاپ، بدن خود را در حالتی خنثی نگهدارید. (یعنی گردن هم راستا با ستون فقرات بوده و بدن به سمت جلو خم نشده باشد.) در مورد وضعیت گردن و سر، گوش های شما همیشه باید بالای شانه هایتان باشند، نه جلوتر.
- به پشتی صندلی تکیه دهید. می توانید یک بالش کوچک را در قسمت گودی کمر خود بگذارید تا ستون فقرات تان همیشه در حالت صاف قرار گیرد.
- آرنج ها باید نزدیک به بدن قرار داشته باشند (به هیچ عنوان بیش از 90 درجه خم نشوند). علاوه بر این، مچ دست هایتان را همواره در حالت مستقیم و صاف نگه دارید؛ نه این که بچرخانید یا خم کنید.
- زمانی که روی یک کاناپه راحت یا تختخواب خود نشسته اید و می خواهید از لپ تاپ استفاده نمایید، صاف بنشینید و به هیچ وجه قوز نکنید. این کار منجر می گردد که در طولانی مدت دچار درد در ناحیه گردن یا پشت نشوید.
- هیچ وقت لپ تاپ را روی پاهای خود نگذارید. در این شرایط اغلب مجبور خواهید شد برای این که دید بهتری داشته باشید، سرتان را به سمت جلو خم کنید. با این کار، به ستون فقرات و گردنتان فشاری اضافی وارد می شود. اگر میز ندارید، وسیله ای زیر دستگاه قرار دهید تا صفحه نمایش آن بالاتر بیاید.
- اگر برای استقرار راحت تر مچ و دستتان مجبورید صندلی خود را بالاتر بکشید، به نحوه قرارگیری پاهایتان نیز توجه کنید. کف پا باید صاف روی زمین باشند و زانوها در ارتفاع یکنواخت با لگن قرار بگیرند. اگر پاهایتان به زمین نمی رسند، از یک زیرپایی یا هر شی دیگری برای حمایت از آنها استفاده نمایید. این امر در حفظ ستون فقرات در حالت خنثی و کاهش فشار در ناحیه کمر کمک کننده است. شاید فکر کنید که انداختن یک پا روی پای دیگر یک نحوه نشستن راحت است، اما باید بدانید که به سلامت وضعیت بدنی شما آسیب خواهد زد.
- اگر از ماوس استفاده می کنید، موقعیت قرار گرفتن دستتان اهمیت زیادی دارد. گفتیم که مچتان نباید به هیچ وجه خم یا زاویه دار شود. اندازه ماوس نیز باید متناسب با دست باشد.
تنظیم وضعیت لپ تاپ
- صفحه نمایش را بالاتر ببرید. ارتفاع و زاویه ایده آل به شما امکان می دهد تا بدون خم شدن و چرخش گردن، صفحه را به خوبی مشاهده نمایید.
- نمایشگر را دقیقا رو به روی خود و در فاصله مناسبی قرار دهید. به این ترتیب، بدون خم کردن سر، گردن و تنه خود به عقب یا جلو خواهید توانست به راحتی متون روی صفحه را بخوانید.
- دستگاه را چند سانتی متر بالاتر از میز خود قرار دهید و آن را روی یک سطح نگهدارنده ثابت، مانند پایه لپ تاپ یا یک دسته کتاب با قطر زیاد، قرار دهید. وقتی مستقیم به جلو نگه می کنید، نگاه شما باید به طور طبیعی به یک سوم بالای صفحه برخورد نماید. تا حد امکان زاویه دید مناسبی نسبت به صفحه نمایش لپ تاپ داشته باشید تا گردن تان بیش از حد خم نشود. توجه به این نکات کوچک می تواند تا حد زیادی از به وجود آمدن آسیب های جسمی جلوگیری کند.
- تجهیزات جانبی مثل ماوس و کیبورد یا صفحه نمایش مجزا را به کار ببرید. گفته شد که در هنگام کار با لپ تاپ، آرنج شما باید در زاویه 90 درجه قرار داشته باشد، نزدیک به بدنتان جمع شود و هنگام تایپ کردن، مچ های شما باید در وضعیتی خنثی قرار بگیرند. این وضعیت به شما کمک می کند تا شانه ها را گرد نکنید و عضلات گردن خود را نکشید. بنابراین، استفاده از ماوس به جای تاچ پد لپ تاپ و یک صفحه کلید جداگانه می تواند تا حد زیادی شما را یاری نماید. تهیه یک نمایشگر جداگانه نیز امکان تنظیم آسان تر را فراهم می آورد.
- اندازه صفحه نمایش را ارتقا دهید. با این که لپ تاپ ها به گونه ای طراحی شده اند که قابل حمل بوده و استفاده از آنها آسان باشد، اما اطمینان حاصل نمایید که صفحه نمایشگر شما اندازه مناسبی برای پاسخگویی به نیازهایتان دارد. نمایشگرهای کوچک باعث می شوند تا نتوانید از فاصله ای درست، دید خوبی داشته باشید.
شرایط محیطی
- یکی از عواملی که تاثیر زیادی بر شرایط جسمی کاربر در هنگام کار با لپتاپ دارد، نور مناسب محیط است. اگر شما در جایی باشید که نور خورشید و یا لامپ مستقیما به صفحه نمایش لپ تاپ بتابد، تمرکز کافی بر روی نمایشگر نخواهید داشت و به زودی چشمانتان خسته می شوند. به علاوه فضای بسیار تاریک نیز ناخوشایند بوده و برای دیدن صفحه کلید شما را با مشکل مواجه خواهد کرد. بنابراین سعی کنید در هر محیطی که مشغول به کار می شوید میزان نور و روشنایی را در حد مناسبی تنظیم نمایید.
- یک صندلی ارگونومیک پیدا کنید. نوع صندلی که هنگام کار روی آن می نشینید بسیار مهم است. صندلی های اداری و قابل تنظیم که از پشتیبانی کمر برخودارند مناسب هستند. فقط باید مطمئن شوید که به درستی آن را تنظیم کرده اید. صندلی خوب باید داری یک جک تنظیم ارتفاع باشد تا بتوان ارتفاع مناسب آن را نسبت به میز تعیین نمود. ابعاد استاندارد برای سطح نشیمنگاه معادل 40 تا 80 سانتیمتر است. همچنین بهتر است صندلی شما دسته هایی با ارتفاع مناسب داشته باشد.
- هر 20-30 دقیقه یک بار، وقفه کوچکی به کارتان دهید. چشمانتان را از صفحه نمایش لپ تاپ بردارید و به شیئی در فاصله دور نگاه کنید. این کار در حفظ سلامت چشم ها بسیار مفید و موثر خواهد بود. می توانید از حرکات کششی ساده نیز برای رفع خستگی کمک بگیرید. راه بروید تا خون در رگ هایتان جریان یافته و ماهیچه ها شل شوند. اگر امکان راه رفتن ندارید، حداقل چند دقیقه ای از روی صندلی بلند شوید و بایستید.
- افرادی که ساعت های طولانی به کار با لپ تاپ می پردازند، بهتر است روزی چند ساعت به جای نشستن روی صندلی، ایستاده از لپ تاپ استفاده کنند. برای این که در حین این کار فشاری به گردن و ستون فقرات شما وارد نشود، به تجهیزات جانبی مجزا و تنظیمات چند سطحی نیاز خواهید داشت.
- اگر شما معمولا لپ تاپ خود را بین محل کار و منزلتان جا به جا می کنید، برای هر کدام از این مکان ها کابل برق و لوازم جانبی لپ تاپ خود را تهیه نمایید؛ بدین ترتیب دلیلی برای حمل بار اضافی وجود نخواهد داشت. همچنین، از کوله پشتی دارای بندهای دوتایی استفاده کنید تا فشاری زیادی به شانه هایتان وارد نشود.
