پیش از اینکه رم های DDR4 به بازار آیند، رم های DDR3 نیاز کاربران را برطرف می کرد. اما زمانی که شرکت Hynix اعلام کرد که اولین ماژول حافظه با ظرفیت 128 گیگابایت را براساس استاندارد 8GB DDR4 تولید کرده، افت جایگاه حافظه های DDR3 در میان کاربران آغاز شد. با گذشت زمان بسیار کوتاهی کاربران استفاده از رم های DDR3 را به دلیل قیمت بالا و کارایی پایین تر نسبت به رم های DDR4 را کنار گذاشته و در کل از این تکنولوژی جدید استقبال زیادی کردند. به طوری که می توان گفت که اکنون در سال 2021 دستگاه های فاقد رم های DDR4 دیگر کارایی ندارند و جزء دستگاه های قدیمی شناخته می شوند.

DDR3 یا DDR4 تفاوت بین این نوع رم ها در چیست

در مقاله حاضر ما به بررسی تفاوت های عمده حافظه های DDR4 با حافظه های DDR3 پرداخته ایم و سعی کرده ایم مواردی مانند سرعت عملکرد، ولتاژ مصرفی و دیگر موارد مربوط به آنها را مورد مقایسه قرار دهیم. پس بیایید وقت را تلف نکنیم و سریع به سراغ اصل مطلب برویم!

حافظه RAM چیست؟

احتمالاً تمام افرادی که این مقاله را می خوانند، جواب سؤال بالا را می دانند. اما برای کسانی که با حافظه رم آشنایی چندانی ندارند، باید به زبان ساده بگوییم که RAM (Random Access Memory) یک قطعه فیزیکی داخل کامپیوتر است که اطلاعات به صورت موقت بر روی آن ذخیره می شوند. اطلاعات ذخیره شده بر روی رم در هر زمان قابل خوانده یا نوشته شدن هستند و به همین دلیل سرعت عملکرد رم در پردازش اطلاعات اهمیت بالایی پیدا دارد.

رم DDR3 سومین نسل از حافظه هایی است که امروزه با نام SDRAM یا Synchronous Dynamic Random Access Memory شناخته می شوند. همان طور که اشاره شد این نوع حافظه زمانی انتخاب اول بسیاری از کاربران بود؛ اما با ورود حافظه های DDR4 به بازار در سال 2014 خیلی زود از رده خارج شد!

حافظه RAM چیست

همانند بسیاری از تکنولوژی های جدید، رم های DDR4 نیز نسبت به نسل های قبلی از پیشرفت ها و ویژگی های کاربردی بیشتری برخوردارند. این رم ها دارای سرعت بسیار بیشتر، ظرفیت بالاتر و به طور کلی کیفیت ساخت بهتری نسبت به رم های DDR3 هستند. با این حساب، بیایید نگاه دقیق تری به تفاوت های این دو نوع ماژول حافظه بیاندازیم.

تفاوت رم های DDR3 و DDR4 در چیست؟

اولین و بارزترین تفاوت بین رم های DDR3 و DDR4 در آرایش پین های آنها است. رم DDR3 که در سال 2007 معرفی شده، دارای یک گره 240 پین است که برای نصب بر روی مادربردهای قدیمی طراحی شده بود. اما رم DDR4 از طراحی متفاوتی برخوردار است و در آن خبری از گره 240 پین وجود ندارد. سازندگان این رم ها آن را با یک گره بزرگتر و مجهز به 288 پین عرضه کرده اند. تفاوت آرایش پین های این دو نوع ماژول حافظه، زمانی که آنها را به صورت فیزیکی نگاه کنید کاملاً واضح است.

اما این موضوع برای کسی که قصد راه اندازی یک کامپیوتر را دارد چه اهمیتی دارد؟ خوب! واضح است که رم DDR4 با یک مادربرد DDR3 سازگار نخواهد بود. پس اگر کامپیوتر شما از مادربرد DDR3 بهره می برد و قصد ارتقای سیستم خود را دارید، در هنگام خرید رم به این موضوع توجه داشته باشید تا متحمل هزینه های اضافی نشوید!

نکته قابل توجه این است که طول این دو ماژول تغییری نکرده و با یکدیگر یکسان است. به طور دقیق تر باید گفت که هر دو ماژول رم DDR3 و DDR4 دارای طول تقریباً 133 میلی متر هستند. بنابراین تولیدکنندگان حافظه های DDR4 فاصله بین هر پین آن را به میزان 0.15 میلی متر کاهش داده اند تا بتوانند 48 پین به آن اضافه کنند. ضخامت این دو ماژول نیز (زمانی که خنک کننده از آنها جدا شده باشد) تنها تفاوتی چند میلی متری با یکدیگر دارند. اما این روزها خنک کننده های متعددی به بازار عرضه می شود که استفاده از آنها ممکن است بر روی این موضوع اثرگذار باشد. اما در مجموع استفاده از خنک کننده چندان مسئله مهمی برای ما به عنوان مصرف کننده ندارد.

تفاوت رم های DDR3 و DDR4 در چیست

تفاوت های ظاهری را که کنار بگذاریم، باید حافظه های رم DDR3 و DDR4 را از لحاظ فنی مورد مقایسه قرار دهیم.

تفاوت در ولتاژ مصرفی

حافظه های DDR3 و DDR4 تفاوت های عمده ای در ولتاژ مصرفی دارند. همانند دیگر قطعات سخت افزاری، رم ها نیز به میزان مشخصی انرژی برق نیاز دارند. حافظه های DDR3 با ولتاژ 1.5 ولت عمل می کنند در حالی که حافظه های DDR4 نیاز به ولتاژ 1.2 ولت دارند. در مقیاس بزرگ، این موضوع می تواند به تفاوت در توان مصرفی کلی تقریباً 15 واتی منجر شود. شاید این تفاوت در ولتاژ مصرفی برای کاربر عادی اهمیت نداشته باشد؛ اما برای سرورهای بزرگ با هزاران ماژول حافظه، توان 15 وات مهم است و نقش زیادی در مصرف انرژی دارد. به طور کلی رم های دارای ولتاژ پایین تر پایداری بیشتری دارند.

کلاک اسپید یا سرعت عملکرد

سرعت عملکرد یا کلاک اسپید برای هر قطعه داخلی کامپیوتر (از پردازنده اصلی گرفته تا رم و پردازنده گرافیکی) اهمیت فوق العاده ای دارد. رم های DDR3 با DDR4 از لحاظ سرعت تفاوت زیادی دارند؛ اما ابتدا بهتر است کمی در رابطه با کلاک اسپید بیشتر توضیح دهیم.

حافظه رم در واقع بین سی پی یو و هارددیسک قرار می گیرد و اطلاعات مورد نیاز پردازش های سی پی یو بر روی آن ذخیره می شوند. رم ها دارای حافظه های مختلفی (2 گیگابایت، 4 گیگابایت، 8 گیگابایت و...) هستند که مشخص می کند هر ماژول، چه میزان اطلاعات را می تواند از هارددیسک فراخوانی کرده و برای استفاده CPU بر روی خود ذخیره کند. کلاک اسپید به سرعت خواندن و نوشتن اطلاعات بر روی حافظه رم اطلاق می شود و با واحد مگاهرتز اندازه گیری می شود. هر چه رم سریع تر باشد، برای اجرای برنامه های سنگین مانند فوتوشاپ مناسب تر است.

حافظه های DDR3 از حداکثر سرعت 2133 مگاهرتز پشتیبانی می کنند. این در حالی است که سرعت حافظه های DDR4 تازه از 2133 مگاهرتز آغاز می شود و تا 4800 مگاهرتز نیز می رسد. بنابراین رم DDR4 در این مورد ارتقای چشمگیری پیدا کرده و به همین دلیل است که امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

کلاک اسپید یا سرعت عملکرد رم

الگوریتم رفرش (تازه سازی)

الگوریتم تازه سازی به زبان ساده به تعداد دفعاتی اشاره می کند که حافظه رم اطلاعات ذخیره شده بر روی خود را در مدت زمانی که مورد استفاده قرار نگرفته، رفرش می کند. رم قدیمی DDR3 از 2 الگوریتم AR (رفرش اتوماتیک) و SR (رفرش داخلی) استفاده می کند. اما رم DDR4 فقط از روش رفرش اتوماتیک بهره می برد. به این ترتیب همواره جدیدترین اطلاعات مورد نیاز سی پی یو بر روی آن ذخیره خواهد بود. این ویژگی بر روی افزایش سرعت عملکرد رم هم تأثیرزیادی دارد.

الگوریتم رفرش (تازه سازی) رم

به طور کلی حافظه های DDR4 نسبت به حافظه های DDR3 از زمان تأخیر کمتری نیز برخوردارند و در ظرفیت های بیشتری نیز تولید شده اند. به این ترتیب اگر راه اندازی یک کامپیوتر کارآمد و به روز را دارید، بهتر است تا از حافظه رم DDR4 بر روی آن استفاده کنید.

منبع: Wepc